Pierwszy rozmówca: Ladika Zoe, Grecja – właścicielka księgarni

W środę, 28 czerwca, zespół InnovED odbył bardzo owocną dyskusję z panią Ladiką Zoe – przedsiębiorczynią prowadzącą księgarnię – za pośrednictwem Google Meet. Poświęciła ona trochę swojego wolnego czasu, aby odpowiedzieć na ustrukturyzowane i wcześniej przygotowane pytania, które zostały wspólnie ustalone przez konsorcjum..

Pani Zoe Ladika, rozpoczęła swoją podróż po świecie przedsiębiorczości jako właścicielka księgarni, po latach zdobywania doświadczenia w marketingu, sprzedaży i obsłudze klienta. Zmęczona pracą dla innych i zmaganiem się z wyczerpującymi harmonogramami, trzy lata temu zdecydowała się otworzyć własne przedsiębiorstwo – księgarnię.

Zespół InnovED rozpoczął dyskusję od pytania o jej największe dotychczasowe osiągnięcie jako przedsiębiorczyni. Jak się okazuje, największym dotychczasowym osiągnięciem pani Zoe Ladika jest jej zaangażowanie w różnorodne projekty, w tym inwestycje. Jest właścicielką kilku mieszkań w centrum Larisy, a jej celem jest rozszerzenie tej działalności na cały obszar Larisy i okolic. Jej przedsiębiorstwo koncentruje się na innowacjach, a jednym z kluczowych aspektów jest promowanie zakupów online. Zachęca swoich klientów do wybierania tej opcji, a ostatnio współpracowała z aplikacjami takimi jak Wolt i efood lub Box w Grecji.

Aby zachować konkurencyjność w obliczu postępu technologicznego, cyfryzacji i innowacji, a także w celu zwiększenia sprzedaży i dotarcia do szerszego grona odbiorców, Pani Zoe Ladika podkreśliła swoją aktywną obecność w mediach społecznościowych. Wykorzystuje ona te platformy do promowania zarówno swojej księgarni, jak i projektów inwestycyjnych. W 2023 r. media społecznościowe okazały się niezwykle skuteczne, odnotowano również znaczny wzrost sprzedaży dzięki obecności na tych platformach. Pani Zoe Ladika jest zaangażowana w wykorzystywanie technologii i nowoczesnego podejścia w celu poszerzenia perspektyw biznesowych i lepszej obsługi swoich klientów. Co więcej, odkryła, że umieszczanie postów wielu jej produktów na Facebooku służy jako skuteczne narzędzie promocyjne. Zdała sobie sprawę, że publiczność chce być informowana o tym, co sprzedaje. W rezultacie regularnie publikuje aktualizacje prezentujące jej produkty. Pani Zoe Ladika pozostaje skupiona i czujna, zapewniając, że jej obecność w mediach społecznościowych jest interesująca i utrzymuje zaangażowanie odbiorców.

Prawdą jest, że promocja online jest bardziej atrakcyjna w inwestycjach, takich jak promocja mieszkania w porównaniu do promocji książek. Rozmówczyni uważa, że jest bardzo aktywna i stosuje innowacyjne podejście w kwestii wdrażania nowych technologii. Lokalizacja sklepu jest kluczowa dla rozwoju biznesu. Jednak dla niej najważniejsze są relacje interpersonalne, które buduje z klientami. Będąc uprzejmą, pomocną i uczciwą, może zdobyć serca swoich klientów.

Jeśli chodzi o wyzwania związane z rozpoczęciem działalności, rozmówczyni wspomniała, że księgarnia została założona przez poprzedniego właściciela, a ona po prostu ją od niego kupiła. To sprawiło, że proces otwierania jej biznesu był dość łatwy. Dokonała pewnych renowacji, dodała materiały, które odpowiadały jej estetyce i usunęła te, które jej nie odpowiadały. Był to prosty proces, ponieważ nie musiała rozpoczynać działalności od zera. Pomimo niewielkiej przestrzeni, jej księgarnia jest bardzo funkcjonalna i wydajna, pozwalając jej na efektywną organizację wszystkiego.

Radzenie sobie z biurokracją było wyzwaniem, ponieważ państwo wciąż zmienia swoje przepisy prawne. Jednak posiadanie godnego zaufania księgowego było korzystne. Pani Zoe Ladika zwykle stara się być na bieżąco z wszelkimi nowościami i zwraca się do księgowego tylko wtedy, gdy sama nie może znaleźć potrzebnych informacji. Nie chce obciążać kogoś swoimi pytaniami, jeśli odpowiedzi można znaleźć za pomocą prostego wyszukiwania w Internecie. Nie chodzi o to, że nie chce pomocy, ale woli nie zawracać niepotrzebnie głowy innym.

W kwestii zmian, które chciałaby wprowadzić, podkreśliła, że jej księgarnia jest mała, a jej rozmiar utrudnia prawidłową ekspozycję wszystkich jej produktów. Aby sprostać temu wyzwaniu, często wprowadza ezoteryczne zmiany w przestrzeni, zmieniając układ przedmiotów, a czasem przestawiając meble. Niedawno dokonała pewnych zmian w umeblowaniu i zmieniła kolejność eksponowanych przedmiotów, m.in. wyeksponowała wybrane produkty w witrynie sklepowej, aby stworzyć bardziej atrakcyjny widok. Zmiany te odmieniły wygląd sklepu bez ponoszenia znacznych kosztów, ponieważ zainwestowała w nie tylko swój czas wolny i kreatywność.

Niestety, podstawową przeszkodą dla bardziej rozległych renowacji jest czynnik finansowy. Całkowita renowacja budynku od podstaw byłaby finansowo nieopłacalna i zmniejszająca rentowność firmy. Pomimo tego ograniczenia, pani Zoe Ladika stara się jak najlepiej wykorzystać dostępne zasoby i stale znajdować kreatywne rozwiązania, aby poprawić atmosferę księgarni i doświadczenia klientów.

Co więcej, jeśli chodzi o dyskryminację, powiedziała, że na szczęście nie spotkała się z żadnymi przypadkami dyskryminacji w całej swojej karierze. Nie przypomina sobie, by w którymkolwiek momencie stanęła przed takimi wyzwaniami. Dla właścicielki firmy, promowanie różnorodności i integracji powinno być zawsze priorytetem, upewniając się, że każdy czuje się wartościowym i docenianym za swoje unikalne umiejętności i perspektywy.

Następnie zapytaliśmy naszą rozmówczynię, czy obawia się porażki. Pani Zoe Ladika nie boi się porażki, dlatego zawsze podejmuje ryzyko, zwłaszcza jako przedsiębiorczyni, gdzie podejmowanie ryzyka jest dużą częścią tej podróży. Odpowiedziała ona, że woli popełniać błędy i uczyć się na nich, niż nie robić nic. Twierdzi, że popełnianie błędów jest naturalne, gdy próbujesz nowych rzeczy. Jeśli nie podejmujesz wyzwań, nie doświadczysz porażki. Jako ludzie nie jesteśmy superbohaterami, ani nieomylni i nie jesteśmy doskonali. Kiedy była młoda, popełniała więcej błędów z powodu braku doświadczenia. Teraz, dzięki nabyciu go, popełnia mniej błędów, ponieważ nauczyła się lepiej siebie chronić.  Pani Zoe Ladika wie, że porażka jest częścią procesu uczenia się. Strach przed porażką nie powstrzymuje jej, ale popycha ją do dalszego rozwoju i odkrywania nowych możliwości. Ważne jest, aby się rozwijać i wyciągać wnioski z tych doświadczeń.

Co więcej, pytanie to dotyczyło tego, w jaki sposób wyróżnia swoją firmę na tle konkurencji i oferuje klientom coś wyjątkowego. Zauważyła, że chociaż jej księgarnia jest mała, posiada wszystkie niezbędne elementy. Nie porównuje się do dużych firm, ponieważ koncentruje się na osobistych kontaktach z klientami. W przeciwieństwie do nich, zna swoich klientów po imieniu, a oni czują się komfortowo dzieląc się swoimi przemyśleniami lub szukając rekomendacji. Wspomniała, że są jak przyjaciele, a to pomaga jej rozwijać działalność, ponieważ zadowoleni klienci polecają ją innym. Może nie ma wszystkich zasobów , które mają duże firmy, ale te relacje sprawiają, że jej księgarnia jest wyjątkowa i ceniona przez społeczność.

Odnośnie mentoringu, pani Zoe Ladika twierdzi, że jest on korzystny dla wszystkich, ale trzeba być otwartym na jego przyjęcie. Nikt z nas nie wie wszystkiego i nie jesteśmy doskonali. Woli ona szukać informacji, wykorzystywać je i czerpać z nich korzyści. Ponadto rozmówczyni jest skłonna dzielić się swoją wiedzą z innymi, nie uważając ich za konkurentów. Wiedzą należy się dzielić, a nie zatrzymywać ją dla siebie. Będąc otwartym na uczenie się od innych i swobodne dzielenie się tym, co wiemy, wszyscy możemy wspólnie się rozwijać i doskonalić.

Następne pytanie dotyczyło tego, czy jej priorytety zmieniły się od czasu, gdy zaczynała i rzeczywiście jej priorytety znacznie się zmieniły. Samodzielne zarządzanie księgarnią z wymagającym harmonogramem, zarówno rano, jak i wieczorem, sprawia, że trudno jest wszystko zrównoważyć. Ma wiele obowiązków, w tym obsługę inwestycji, opiekę nad rodziną i zwierzętami domowymi oraz zarządzanie zadaniami związanymi z utrzymaniem domu. Czuje presję, by robić wszystko perfekcyjnie, ale przy tak wielu obowiązkach trudno jest dać z siebie 100%. Jest pod dużą presją, ponieważ woli zajmować się wszystkim samodzielnie. Rzadko ma czas wolny, a kiedy znajduje chwilę dla siebie, stara się spędzić ją z rodziną, tworząc wspomnienia lub wybierając się na wycieczki, które lubi. Pomimo wyzwań, daje z siebie wszystko dla wszystkich, niezależnie od tego, czy jest to jej rodzina, czy przyjaciele, i stara się znaleźć równowagę w swoim napiętym harmonogramie.

Ostatnie pytanie dotyczyło jej rady dla innych kobiet, które chcą założyć własną firmę. Pani Ladika wspomniała, że jeśli ktoś chce otworzyć przedsiębiorstwo, jej radą dla nowych przedsiębiorczyń jest po prostu to zrobić! Kobiety mają niesamowity potencjał w przedsiębiorczości. Są utalentowane w kwestii efektywnego wykonywania wielu zadań, w przeciwieństwie do mężczyzn, którzy często koncentrują się tylko na jednej rzeczy na raz. Rozmówczyni wspomniała również o następujących kwestiach: „Nie zaniżaj swojej wartości i nie zadowalaj się życiem pracownika. Podejmuj ryzyko, ponieważ życie jest zbyt krótkie, by podlegać czyimś rozkazom. Wzmocnij swoją pozycję, wykorzystaj możliwości i stwórz swoją ścieżkę przedsiębiorcy. Przejmij kontrolę nad swoim biznesem i ciesz się wolnością, jaką ze sobą niesie. Dzięki determinacji i odwadze możesz osiągnąć wielkie rzeczy i wieść satysfakcjonujące życie na własnych warunkach”.

Podsumowując, pani Zoe Ladika inspiruje kobiety i odgrywa znaczącą rolę we wspieraniu postępu i wzmocnienia pozycji kobiet w dziedzinie biznesu.